Günümüzdeki bakkal, ekmek – süt – gazete – tekel ürünlerini satan güdük noktalar olarak kaldı, zaman içinde gittikçe azalıyor, yok olmak üzere.

Burada bir kabahat var mı ? Varsa bu kabahat bu günkü zincir – hiper marketlere mi mal edilmeli ?

Önce Türkiye' deki perakendecilik gelişimine kısa bir göz atalım……….

İsviçre Kooperatifler Birliği MİGROS ile 1954 yılında Ülkemizde ilk zincir grubu perakendeciliği başlattı. Zaman içinde MİGROS, o dönemlerde tüketicinin çok işine yarayan mobil market sistemini uyguladı. Mahalle bakkallarının büyük defansına karşın bu sistem yıllarca ve başarılı şekilde devam ettirildi. Bakkalların defter usulü veresiye mal vermesinin avantajı, MİGROS' un bu sisteminin etkisini çok tehlikeli kılmadı.

İsviçre kökenli bir grubun gelmesi karşısında bir devlet kuruluşu olan GİMA, 1956 yılında ilk mağazasını açarak rakip olma sürecine girdi. Devlet kuruluşu olması, GİMA' nın hantal bir organizasyon süreci yaşamasına yol açtı. Özel sektör satın alıncaya kadar GİMA' da ciddi bir gelişme göremedik.

1960 lı yıllardan başlayarak, özel sektöre ait bir takım market organizasyonları oluşturuldu ama, sektörün ciddi bir şekilde hareketlenmesi, Türkiye' nin market dünyasının miladı, 1988 yılında METRO' nun pazara girmesi ile başlar.

Daha sonra MİGROS' un gelişmesi CARREFOUR' un Türkiye' ye gelmesi, perakende sektörüne renk getirdi.

Bu durum karşısında birtakım yerli marketler bu güce karşı defans göstermek amacı ile birleşme yoluna gittiler ( İSMAR ). Bu arada İzmir Belediyesi' nin tanzim satış mağazaları ( TANSAŞ )' ın hızla gelişmeye / yayılmaya başladığını gördük.

Bu süreç nasıl yaşandı ve devam ediyor kısaca bir gözden geçirelim.

Tüketicinin alışveriş alışkanlıkları değişti. Daha bilinçli, araştırıcı, haklarını arayan bir yapıda artık.
Perakendecilerin çoğu gelişime ayak uyduramadılar.
Önceleri, “Kahraman Bakkal Hain Süpermarkete Karşı” sloganı ile bakkallarımız yeniliğe ve değişime bir süre karşı çıkıp tepki gösterdiler. Ama, bu oluşum yüzeysel bir tepkinin ötesine geçemedi. Profesyonelce gelişim yerine bol bol demegoji yapıldı. Bazı uyanık !! fırsatçılarda bu hareketleri siyasi veya maddi avantajları doğrultusunda kullandı.
Müşteri artık, kendisine daha iyi hizmet veren, daha hesaplı mal satan, bol marka ve çeşit bulunduran, kendisini kazıklama eğiliminde olmayan, teknolojiyi yakından takip eden noktaları seçiyor.
Perakende sektörünün bu gününe baktığımızda yabancı kökenli AKILLI YABANCI MARKETLERİN pastadan önemli bir dilimi afiyetle yediğini görüyoruz. AKILLI YERLİ zincir mağazalara sahip kuruluşlarımızdan da bir çoğu bu pastadan önemli bir pay almış durumda. Bir de ÇIRPINAN , her fırsatta kendilerine haksızlık yapıldığından sızlananlar var. Ama, en önemlisi ; Kendilerini şu anda güçlü hissedip adım adım yok olmaya yaklaşan ve bunun farkında olmayan önemli sayıda market kuruluşu mevcut. Onlar da ÇIRPINIYORLAR ama farkında değiller ( Gittikçe ısınan suda, fark etmeden ölüme yaklaşan kurbağanın hikayesini anımsayın ).

AKILLI MARKETLER ;

Sürekli kendilerini geliştiriyor, kendilerini kanıtlamaya çalışıyor.
Sinerjiye önem veriyorlar.
Profesyonel ekiplerle çalışıyorlar. İşleri bilenlerden taşeron olarak faydalanıyorlar.
Tek bir müşteri şikayetini dahi dikkate alıyorlar. Müşteri memnuniyetini ön planda tutuyorlar.
Marka - Çeşit zenginliğine önem veriyorlar.
Üretici ve tedarikçi kuruluşlarla sinerjik bir ortamdalar.
Teknolojiyi çok iyi takip ediyorlar, otomasyon sistemlerini sık sık güncelliyorlar.
EN ÖNEMLİSİ EĞİTİME ÖNEM VERİYOR, ZAMAN VE PARA AYIRIYORLAR.

ÇIRPINANLAR NE YAPIYOR ?

Bilinçsiz taklitçilik yapıyor, kendilerine büyük gelen sistemleri taklit edeceğiz derken boğuluyorlar.
Sinerji yaratmak bir tarafa, birbirlerini yemekle kendilerini yıpratıyorlar.
Ben daha ucuzunu yaparım diyerek anladıkları, anlamadıkları her şeyi kendileri yapmaya kalkıyor, sonuçta da oluşan karmaşada ciddi kayıplara uğruyorlar.
Menfaat ve karlılığını, bazı önemli değerlerden ( imaj, müşteri memnuniyeti, insana yatırım vb.) daha ön planda tutuyorlar.
Profesyonel bir ortam yaratmak yerine, daha güvendikleri için eş, dost, dostun arkadaşı gibi personele öncelik veriyorlar. Bu durum git gide “ İşe göre adam “ prensibinin yerini “ Adama göre iş “ e bırakıyor. Onlara göre “ El alemin adamı güvenilmez…….. soyarlar adamı “……
EN ÖNEMLİSİ EĞİTİME HİÇ ÖNEM VERMİYORLAR, ONLAR İÇİN EĞİTİM, ZAMAN VE PARA KAYIBINDAN BAŞKA BİR ŞEY DEĞİL. ÇÜNKÜ “ KENDİLERİ İŞİNİ ÇOK ÇOK İYİ BİLİYOR. EĞİTİME HİÇ GEREK YOK ”.

“ Büyük marketler bizi bitiriyor “ diye ÇIRPINANLAR kendileri de kıllarını kıpırdatmıyorlar. Ne birleşip bir sinerji yaratmak, ne merak edip günün teknolojisini takip etmek, ne eğitime önem vermek, ne de bir bilene danışmak…..

Hiçbir gelişime katılmak yok. ……….

Sabah dükkanı aç… malını sat… akşam kapat, eve git, paralarını say.

BU TEK DÜZELİK, ELBETTE BİR GÜN GELİR SENİ YOK EDER.

BİR BAKARSIN ÇIRPINA ÇIRPINA ÖLMÜŞSÜN.

TÜRKİYE' DE BİR ÇOK KONUDA OLDUĞU GİBİ, PERKANEDECİLİKTE DE EN BÜYÜK EKSİĞİMİZ EĞİTİM….EĞİTİM…EĞİTİM.

Sağlıklı, verimli günler dileği ile.

KAZIM ÖZİŞ